گواهینامه استاندارد ATEX (ATmosphères EXplosibles) به معنای “محیط‌های قابل انفجار” است.
این استاندارد برای محصولاتی که برای استفاده در محیط‌های قابل انفجار طراحی شده‌اند، لازم است.
محیط‌های قابل انفجار شامل مناطقی هستند که حضور مواد قابل انفجار مثل گازها، بخارها، مایعات قابل اشتعال و ذرات قابل انفجار احتمال دارد.
گواهینامه atex چیست ؟
گواهینامه استاندارد atex مشخصات و نیازمندی‌های ایمنی را برای محصولاتی که در محیط‌های قابل انفجار استفاده می‌شوند، تعیین می‌کند. این گواهینامه به تولیدکنندگان نشان می‌دهد که محصولات آنها تمامی استانداردها و مقررات ایمنی مورد نیاز را برآورده کرده و برای استفاده در محیط‌های قابل انفجار مناسب هستند. محصولاتی که دارای گواهینامه استاندارد atex هستند، معمولاً شامل تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی هستند که باید در محیط‌های قابل انفجار کار کنند، مانند سیستم‌های روشنایی، سیستم‌های اتصالات الکتریکی، سنسورها، تجهیزات مخابراتی و غیره. گواهینامه استاندارد atex از سازمان‌های مستقلی مانند آزمایشگاه‌ها و سازمان‌های صدور گواهینامه‌ها دریافت می‌شود. این گواهینامه می‌تواند شامل اطلاعاتی مانند نوع و مدل محصول، دسته بندی منطقه خطر، دمای کارکرد، اطلاعات توان مصرفی، روش‌های حفاظتی و دیگر نیازمندی‌های مربوط به این استاندارد باشد.
به کدام تجهیزات گواهینامه atex تعلق می گیرد؟
این تجهیزات برای جلوگیری از ایجاد منفجره و حفظ ایمنی در محیط‌های قابل انفجار طراحی شده‌اند. به طور کلی، تجهیزاتی که تحت گواهینامه استاندارد atex قرار می‌گیرند عبارتند از:- موتورها و ژنراتورها: این شامل موتورهای الکتریکی و ژنراتورهای برق است
- که در محیط‌های قابل انفجار کار می‌کنند، مانند موتورهای پمپ‌ها و ژنراتورهای برق برای استفاده در مناطق نفت و گاز.
- سنسورها: سنسورهای الکترونیکی و حسگرهای مختلف که برای اندازه‌گیری
- و کنترل پارامترها در محیط‌های قابل انفجار استفاده می‌شوند، مانند سنسورهای دما، فشار، رطوبت و گاز.
- رله‌ها و سوئیچ‌ها: رله‌ها و سوئیچ‌های الکترونیکی که در محیط‌های قابل انفجار
- برای کنترل و مدیریت سیستم‌ها و تجهیزات استفاده می‌شوند.
- تابلوها و پانل‌ها: تابلوها و پانل‌های برقی که در محیط‌های قابل انفجار برای
- توزیع برق و کنترل تجهیزات استفاده می‌شوند.
- لامپ‌ها و روشنایی: لامپ‌ها و سیستم‌های روشنایی که در محیط‌های قابل انفجار
- استفاده می‌شوند، مانند لامپ‌های فشاری و LED.
- تجهیزات ارتباطی: تجهیزات ارتباطی و مخابراتی که در محیط‌های قابل انفجار استفاده می‌شوند،
- مانند رادیوها و تجهیزات ارتباطات صوتی و تصویری.
تجهیزات ضد انفجار در چه مکان هایی مورد استفاده قرار می گیرد؟
تجهیزات ضد انفجار عموماً در مناطقی که دارای محیط‌های قابل انفجار هستند، استفاده می‌شوند. این مناطق عموماً در صنایع و محیط‌هایی که حضور مواد قابل اشتعال مثل گازها، بخارها، مایعات قابل اشتعال و ذرات قابل انفجار احتمال دارد، وجود دارند. به عنوان مثال، تجهیزات ضد انفجار ممکن است در موارد زیر استفاده شوند:- صنایع نفت و گاز: در مناطق حفاری، پالایشگاه‌ها، میدان‌های نفت و گاز، ایستگاه‌های تقسیم و انتقال نفت و گاز، تجهیزات ضد انفجار استفاده می‌شود.
- صنعت شیمیایی: در کارخانه‌ها و واحدهای تولید مواد شیمیایی که ممکن است دارای محیط‌های قابل انفجار باشند، تجهیزات ضد انفجار استفاده می‌شود.
- صنایع معدنی: در معادن زغال سنگ، معادن فلزات، معادن روی و سایر صنایع معدنی که حضور گازها و ذرات قابل انفجار محتمل است، تجهیزات ضد انفجار استفاده می‌شود.
- صنعت فولاد: در کارخانه‌ها و واحدهای تولید فولاد که در فرآیندهای حرارتی با دماهای بالا و حضور مواد قابل انفجار کار می‌کنند، تجهیزات ضد انفجار استفاده می‌شود.
- صنعت دستگاه‌های الکتریکی و الکترونیکی: در تولید و عرضه تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی، به خصوص در صنعت‌های مخابرات، ارتباطات، الکترونیک صنعتی و تجهیزات پزشکی، تجهیزات ضد انفجار استفاده می‌شود.
نحوه دریافت گواهینامه استاندارد Atex
برای دریافت گواهینامه استاندارد atex، شما باید مراحل زیر را طی کنید:- ارزیابی ریسک: در ابتدا، باید ریسک انفجار را در محیط کار خود شناسایی و ارزیابی کنید. این شامل شناسایی مواد قابل اشتعال، گازها، بخارها و ذرات قابل انفجار موجود در محیط، اندازه‌گیری غلظت این مواد و بررسی شرایط عملیاتی است.
- تعیین منطقه‌های خطرناک: براساس نتایج ارزیابی ریسک، مناطق خطرناک در محیط کار تعیین می‌شوند. این مناطق بر اساس خطر انفجار و تراکم مواد قابل اشتعال، به مناطق مختلف مانند منطقه 0، 1، 2 (برای گازها و بخارها) و منطقه 20، 21، 22 (برای ذرات قابل انفجار) تقسیم می‌شوند.
- انتخاب تجهیزات ضد انفجار: بر اساس مناطق خطرناک تعیین شده، باید تجهیزات ضد انفجار مناسب را برای استفاده در آن مناطق انتخاب کنید. این تجهیزات باید دارای گواهینامه استاندارد ATEX و استانداردهای مربوطه باشند.
- طراحی و نصب تجهیزات: پس از انتخاب تجهیزات ضد انفجار، باید آنها را به طور صحیح طراحی و نصب کنید. این شامل مواردی مانند اتصال سیم‌ها، اجزاء الکتریکی و انتقال برق به صورت ایمن است.
- آزمایش و تأیید تجهیزات: قبل از راه‌اندازی نهایی، تجهیزات ضد انفجار باید مورد آزمایش و تأیید قرار گیرند. این شامل آزمایش‌های ایمنی، آزمایش انفجار و سایر آزمایش‌ها می باشد.
محیط‌های در معرض خطر انفجار و تقسیم بندی آنها
محیط‌هایی که در معرض خطر انفجار قرار می‌گیرند، بر اساس نوع مواد قابل اشتعال و تراکم آنها، به مناطق مختلف تقسیم می‌شوند. تقسیم بندی رایج برای محیط‌های در معرض خطر انفجار به شرح زیر است:- منطقه 0 :(Zone 0) در این منطقه، مواد قابل اشتعال به صورت مستمر یا برای مدت طولانی حضور دارند. این منطقه شامل محیط داخل مخازن و مخازن تحت فشار می‌شود. در این منطقه، احتمال وقوع انفجار بسیار بالاست.
- منطقه 1 :(Zone 1) در این منطقه، مواد قابل اشتعال می‌توانند در شرایط عادی حضور داشته باشند، اما در شرایط غیرعادی ممکن است غلظت قابل اشتعال بیشتر شود. به عنوان مثال، این منطقه می‌تواند شامل نزدیکی به نقاط عملیاتی با خطر انفجار باشد.
- منطقه 2 :(Zone 2) در این منطقه، مواد قابل اشتعال در شرایط عادی حضور ندارند و تنها در شرایط غیرعادی و با وجود عوامل خارجی می‌توانند غلظت قابل اشتعال داشته باشند. به عنوان مثال، این منطقه می‌تواند شامل مناطق اطراف محل‌هایی با خطر انفجار باشد.
- منطقه 20 :(Zone 20) در این منطقه، ذرات قابل انفجار به صورت مستمر یا برای مدت طولانی حضور دارند. مانند مناطق داخل مخازن و سیلوهای ذرات قابل انفجار.
- منطقه 21 :(Zone 21) در این منطقه، ذرات قابل انفجار می‌توانند در شرایط عادی حضور داشته باشند، اما در شرایط غیرعادی ممکن است غلظت قابل اشتعال بیشتر شود. مانند مناطق نزدیک به نقاط عملیاتی با خطر انفجار.
- منطقه 22 :(Zone 22) در این منطقه، ذرات قابل انفجار در شرایط عادی حضور ندارند و تنها در شرایط غیرعادی و با وجود عوامل خارجی می‌توانند غلظت قابل اشتعال داشته باشند. مانند مناطق اطراف محل‌هایی با خطر انفجار.
چگونه از اعتبار گواهینامه استاندارد atex مطمئن شویم؟
برای اطمینان از اعتبار گواهینامه استاندارد ATEX، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:- بررسی منبع گواهینامه: ابتدا باید بررسی کنید که گواهینامه از چه منبعی صادر شده است. معمولاً گواهینامه‌های ATEX توسط سازمان‌های معتبر و مستقلی صادر می‌شوند که تخصص در حوزه امنیت ضد انفجار دارند. اطمینان حاصل کنید که منبع صادر کننده گواهینامه از جمله سازمان‌های معتبر مربوط به استانداردهای مربوطه است.
- بررسی شماره و شناسه گواهینامه: هر گواهینامه استاندارد atex باید شماره و شناسه منحصر به فردی داشته باشد. اطمینان حاصل کنید که شماره گواهینامه و شناسه آن معتبر و قابل ردیابی است. می‌توانید با مراجعه به وبسایت سازمان صادر کننده گواهینامه، اعتبار واقعیت آن را بررسی کنید.
- بررسی استانداردهای مربوطه: استانداردهای ATEX برای تجهیزات ضد انفجار و محیط‌های خطرناک تعیین شده‌اند. اطمینان حاصل کنید که تجهیزات مورد نظر شما با استانداردهای مربوطه هماهنگی دارند و بر اساس آنها تست و تأیید شده‌اند.
- مشاهده نماد :ATEX تجهیزات ضد انفجار با گواهینامه استاندارد atex باید این نماد را بر روی خود داشته باشند. این نماد به صورت یک شش ضلعی با حروفATEX”” درون آن است. اطمینان حاصل کنید که این نماد بر روی تجهیزات موجود است و اعتبار آن را تأیید کنید.
- مشاوره از کارشناسان معتبر: در صورت تردید یا نیاز به توضیحات بیشتر، می‌توانید با کارشناسان معتبر و متخصص در زمینه امنیت ضد انفجار و استانداردهای ATEX مشورت کنید. آنها می‌توانند شما را راهنمایی کرده و اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار دهند.
مرجع اعطای گواهینامه استاندارد Atex
برخی از مراجع معتبر بین‌المللی و منطقه‌ای برای اعطای گواهینامه ATEX عبارتند از:- 1. بریتیش استانداردز اینستیتیوو (BSI) : BSI یک سازمان معروف و معتبر برای استانداردها و گواهینامه‌های فنی است.
- 2. تیوف راینلند :(TÜV Rheinland) تیوف راینلند یک سازمان مستقل و بین‌المللی است که در زمینه امنیت و اعتبارسنجی محصولات صنعتی فعالیت می‌کند.
- 3. دی.اس اگزام :(DEKRA) DEKRA یک سازمان حرفه‌ای با تخصص در حوزه امنیت و اعتبارسنجی صنعتی است.
- 4. لویدز رجیستر :(Lloyd’s Register) لویدز رجیستر یک مرجع مستقل و بین‌المللی در حوزه امنیت و استانداردهای صنعتی است.
سلام بابت اطلاعاتی که گذاشتید بسیار ممنون خیلی آگاهی دهنده بود.
درود بر شما، ممنون